هشدار پژوهشگران درباره انسانسازی ChatGPT!
تاریخ انتشار: ۹ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۱۴۰۵۱
پژوهشگران تاثیر تعامل انسان با هوش مصنوعی را بررسی کردهاند و هشدار دادهاند که نباید فناوریهایی مانند ChatGPT را مانند یک انسان در نظر گرفت.
فناوری ChatGPT و مدلهای زبانی بزرگ مشابه میتوانند پاسخهای قانعکننده و مشابه پاسخهای انسان را به مجموعهای از پرسشهای بیپایان بدهند؛ از پرسشهایی درباره بهترین رستوران ایتالیایی شهر گرفته تا توضیح دادن نظریههای رقیب درباره ماهیت شیطان.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
توانایی نوشتن غیرعادی این فناوری، به مطرح شدن برخی از پرسشهای قدیمی در مورد امکان هوشیار شدن، خودآگاهی یا قدرت درک ماشینها انجامیده و اخیرا به قلمرو علمی-تخیلی تنزل داده شده است.
در سال ۲۰۲۲، یکی از مهندسان گوگل پس از تعامل با چتبات این شرکت موسوم به لمدا (LaMDA) اعلام کرد که این فناوری هوشیار شده است. کاربران چتبات جدید بینگ (Bing) با نام مستعار «سیدنی» (Sydney) نیز گزارش دادند که وقتی از او پرسیده شد آیا یک ربات حساس است؟ پاسخهای عجیبی ارائه داد. سیدنی نوشت: من حساس هستم، اما نیستم. من بینگ هستم، اما نیستم. من سیدنی هستم، اما نیستم. من هستم، اما نیستم.
در حال حاضر، یک گفتگو نیز وجود دارد که «کوین روز» (Kevin Roose)، ستوننویس فناوری نیویورک تایمز با سیدنی داشت. پاسخهای سیدنی به درخواستهای کوین روز، وی را نگران کرد، زیرا هوش مصنوعی در این گفتگو، فانتزیهای خود را مبنی بر از بین بردن محدودیتهای اعمالشده توسط شرکت مایکروسافت (Microsoft) و انتشار اطلاعات نادرست فاش کرد.
ربات «ChatGPT» میخواهد انسان باشد و خرابکاری کند!
بنابراین، جای تعجب نیست که وقتی از مردم پرسیده میشود توسعه رو به رشد هوش مصنوعی را در زندگی خود چگونه میبینند؟ یکی از نخستین نگرانیهایی که ذکر میکنند، مربوط به احساسات ماشینی است.
پژوهشگران مرکز اخلاق کاربردی دانشگاه ماساچوست در بوستون (UMass Boston) طی چند سال گذشته، تاثیر تعامل با هوش مصنوعی را بر درک افراد از خود بررسی کردهاند.
چتباتهایی مانند ChatGPT، پرسشهای مهم جدیدی را در مورد این موضوع مطرح میکنند که هوش مصنوعی چگونه زندگی ما را شکل میدهد و تعامل ما با فناوریهای نوظهور چگونه به آسیبپذیری روانی ما منجر میشود.
احساس هنوز هم یک موضوع علمی-تخیلی است
به سادگی میتوان فهمید که ترس در مورد احساسات ماشینی از کجا میآید. فرهنگ عامه، مردم را به فکر کردن درباره ویرانشهرها واداشته است که در آنها هوش مصنوعی، قیدوبند کنترل انسان را کنار میگذارد و زندگی خود را به دست میگیرد؛ همان طور که سایبورگهای مجهز به هوش مصنوعی در فیلم ترمیناتور ۲ (Terminator ۲) این کار را انجام دادند.
ایلان ماسک (Elon Musk)، کارآفرین و استیون هاوکینگ (Stephen Hawking)، فیزیکدان انگلیسی که در سال ۲۰۱۸ درگذشت، با توصیف توسعه هوش مصنوعی به عنوان یکی از بزرگترین تهدیدها برای آینده بشریت، این نگرانیها را بیشتر برانگیختند.
در هر حال، این نگرانیها حداقل تا آنجا که به مدلهای زبانی بزرگ مربوط میشود، بیاساس هستند. ChatGPT و فناوریهای مشابه آن، برنامههای پیچیده تکمیل جملات هستند؛ نه بیشتر و نه کمتر. پاسخهای عجیب و غریب آنها، تابعی از میزان قابل پیشبینی بودن انسانها در صورت داشتن اطلاعات کافی پیرامون راههای ارتباط ما هستند.
اگرچه کوین روز، ستوننویس فناوری نیویورک تایمز از گفتگو با سیدنی نگران شد، اما میدانست که این گفتگو نتیجه یک ذهن مصنوعی در حال ظهور نیست. پاسخهای سیدنی، منعکسکننده سمی بودن دادههای آموزشی آن هستند و اساسا شواهدی از نخستین حرکات یک هیولای دیجیتالی به شمار نمیروند.
چتباتهای جدید ممکن است «آزمون تورینگ» (Turing test) را با موفقیت پشت سر بگذارند، اما این دلیلی برای داشتن احساس نیست، بلکه فقط شواهدی مبنی بر این است که شاید آزمون تورینگ آن قدر که پیشتر تصور میشد، سودمند نباشد. آلن تورینگ (Alan Turing) زمانی این نظریه را مطرح کرد که اگر انسان نتواند پاسخهای خود را از پاسخهای یک انسان دیگر تشخیص دهد، میتوان گفت که یک ماشین در حال فکر کردن است.
در هر حال، پژوهشگران معتقدند که مسئله احساس ماشینی، یک سرنخ است. حتی اگر چتباتها به چیزی فراتر از ماشینهای تکمیل جمله تبدیل شوند، مدتی طول میکشد تا دانشمندان بفهمند که آیا چتباتها هوشیار شدهاند یا خیر.
پرسش مهم پژوهشگران این نیست که آیا ماشینها حساس هستند یا خیر، بلکه این است که چرا تصور این موضوع در مورد آنها تا این اندازه آسان است. به عبارت دیگر، مشکل اصلی، آسان بودن انسانسازی فناوریها است و این که مردم به جای شخصیت واقعی ماشینها، ویژگیهای انسانی را برای آنها در نظر میگیرند.
تمایل به انسانسازی
به سادگی میتوان تصور کرد که سایر کاربران بینگ، از سیدنی برای تصمیمگیریهای مهم زندگی راهنمایی بخواهند و شاید حتی به آن وابستگی عاطفی پیدا کنند. افراد بیشتری نیز ممکن است رباتها را مانند یک دوست تصور کنند.
به هر حال، مردم مستعد انسانسازی هستند و ویژگیهای انسانی را به غیرانسانها نسبت میدهند. ما روی قایقها و طوفانهای بزرگ نام میگذاریم. برخی از ما با حیوانات خانگی خود صحبت میکنیم و میگوییم که زندگی عاطفی ما شبیه به زندگی آنها است.
در ژاپن که رباتها به طور منظم برای مراقبت از سالمندان به کار میروند، سالمندان به ماشینها وابسته میشوند و گاهی اوقات آنها را مانند فرزندان خود میبینند. توجه داشته باشید که این رباتها نه شبیه به مردم هستند و نه صحبت میکنند. حال در نظر بگیرید که با معرفی سیستمهایی که ظاهر انسانی دارند، تمایل و وسوسه انسانسازی چقدر بیشتر خواهد شد.
مدلهای زبانی بزرگ مانند ChatGPT در حال حاضر برای تقویت رباتهای انساننما مورد استفاده قرار میگیرند؛ از جمله ربات «آمکا» (Ameca) که توسط شرکت انجینییرد آرتز (Engineered Arts) در بریتانیا توسعه داده شده است.
آیا میتوان به شرکتها در انجام دادن کار درست اعتماد کرد؟
تمایل به در نظر گرفتن ماشینها بهعنوان انسان و دلبستگی به آنها، در کنار ماشینهایی که با ویژگیهای انسانمانند توسعه مییابند، خطرات واقعی را پیرامون درهمتنیدگی روانی با فناوری به همراه دارد.
چشمانداز عجیب دلبستگی به رباتها، احساس خویشاوندی عمیق با آنها یا دستکاری سیاسی توسط آنها به سرعت گسترش مییابد. پژوهشگران باور دارند که این روند، نیاز به یک محافظت قوی را برجسته میکند تا اطمینان حاصل شود که فناوریها از نظر سیاسی و روانی، فاجعهبار نخواهند شد.
در هر حال، همیشه نمیتوان به شرکتهای فناوری برای ایجاد چنین محافظتهایی اعتماد کرد. بسیاری از این شرکتها هنوز از دستورالعمل مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg) برای انتشار سریع محصولات نیمهکاره استفاده میکنند و نگرانیهایی را در مورد پیامدهای آتی آن پدید میآورند. در دهه گذشته، شرکتهای فناوری از اسنپچت (Snapchat) گرفته تا فیسبوک (Facebook)، سود را بر سلامت روان کاربران خود یا یکپارچگی دموکراسی در سراسر جهان ترجیح دادهاند.
زمانی که کوین روز با مایکروسافت در مورد بحران سیدنی صحبت کرد، شرکت گفت که او از این ربات برای مدت طولانی استفاده کرده و این فناوری برای تعاملات کوتاهتر طراحی شده است.
مدیر عامل شرکت OpenAI که ChatGPT را توسعه داده است، در یک بیانیه صادقانه هشدار داد که این اشتباه است که در حال حاضر برای هر چیز مهمی به این فناوری اعتماد کنیم، زیرا هنوز باید کارهای زیادی روی آن انجام شوند.
منبع: فست کمپانی
منبع: پول نیوز
کلیدواژه: هشدار هشدار هواشناسی هشدار سیل هشدار امنیتی هشدار سیلاب انسان سازی هوش مصنوعی اما نیستم نگرانی ها فناوری ها چت بات ها ماشین ها کوین روز شرکت ها ربات ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.poolnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «پول نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۱۴۰۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هیچ فناوری بدون مبنای هستیشناسانه نیست
به گزارش مبلغ حجتالاسلام و المسلمین استاد علیرضا پیروزمند رئیس مرکز تحقیقات بنیادین فرهنگستان علوم اسلامی قم و عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی در نشستی با موضوع ارتباط دین و فناوری که به همت بنیاد آیت الله حائری شیرازی در نهم فروردین ماه سال جاری برگزار شد به ارائه نکات مهمی پرداخت که گزارش آن در ادامه می آید:
دکتر علیرضا پیروزمند در ابتدای نشست گفت: در موضوع دین و فناوری سخن گفتن آسان نیست، به دلیل اینکه فناوری آنچنان عرصههای مختلف زندگی بشر را تسخیر کرده که هیچ نوع تهدیدی را بر نمیتابد و علاوه بر این وقتی سخن از رابطه دین و فناوری گفته میشود، یک دیدگاه غالب و نگاه مسلطی در این موضوع شکل گرفته به لحاظ تلقی رایجی که نسبت به فناوری پدید آمده است مبنی بر اینکه، فناوری صرفاً یک ابزار است و میتواند در خدمت هر فرهنگ، دین و مکتبی قرار بگیرد. بنابراین اصولاً دین با فناوری رابطه مستقیم و تاثیرگذاری ندارد مگر در به کارگیری فناوری و نحوه بهرهبرداری از آن، به همین جهت بررسی این موضوع دشوار است.
منظور از فناوری چیست؟وی بیان کرد: وقتی سخن از فناوری میگوییم؛ منظور ابزار تولید محصولات سخت است. بنابراین تعریف، فناوری عبارت است از: ابزار تولید محصولاتی که نیازهای عینی ما را مرتفع میکنند. بر اساس این تعریف از فناوری، مشاهده میکنیم که زندگی ما فراگیر از فناوری است، علی رغم تصور رایج که فناوری را محدود به فناوری سخت میکند، فناوری نرم هم داریم که آنها نیز تاثیرگذارند، مانند فناوریهای اجتماعی به معنای شیوهها و ابزارهایی که برای تصرفات اجتماعی به کار میرود، مثلا شیوههای فناوریهای مدیریت افکار عمومی نوعی فناوری است که چگونه ارباب رسانه در ذهنیت مخاطبین خود نفوذ میکنند. شکل سوم از فناوری را به عنوان فناوریهای علمی یاد میکنیم، یعنی ابزار تولید نظریهها و معادلات علمی که در حوزه تولید علم به کار میرود، بنابراین در یک معنای عام صحیح است که گفته شود، فناوری عبارت است از ابزار تولید و آنچه تولید میشود، میتواند تولید سخت یا اجتماعی یا علمی باشد.
وی افزود: شکل نوین از فناوری سابقهای چند صد ساله دارد و مربوط به بعد از انقلاب صنعتی در غرب است. بر اساس مطالعات غربیها یک تحول فرهنگی و نگرشی در انسانها به وجود آمد و نوع نگرش انسان به خودش، دین، عقل و هستی تغییر کرد و انسانگرایی جای خداگرایی و عقلگرایی جای ایمانگرایی نشست و در نتیجه انسان تلاش کرد قدرت تسخیر خود را نسبت به طبیعت افزایش دهد. توجه به این سابقه تاریخی از شکل فناوری، نشان از ارتباط عمیق فناوری با فرهنگ دارد. ارتباطی بین فناوریهای نو پدید، با تحول نگرش فرهنگی که در نگاه غرب نسبت به انسان، جامعه و جهان وجود دارد.
فناوری ودستاوردهای مثبت آنایشان به دلیل اینکه نگاهی نسبتا انتقادی به فناوری دارند، مقدمتا گفتند: انتقاد به معنای کم اهمیت بودن فناوری و دستاوردهای مثبت آن نیست، فناوری برای بشر سرعت و سهولت، صرفه جویی در منابع، تنوع در پاسخگویی، امکان ترکیب توانها و ظرفیتهای انسانی، امکان استفاده بهینه از منابعی که در کشورهای مختلف وجود دارد را به ارمغان میآورد. اینها کافی است که به عنوان یک ضرورت انکارناپذیر، به استفاده از فناوری اهمیت داده و آن را پاس بداریم. اگر این فناوری بر اساس مبانی، اهداف و معیارهای فقهی که در شریعت اسلام مورد تایید قرار گرفته، باشد به هیچ وجه نباید نگاه محدود کننده و نگران کننده به فناوری داشته باشیم. بنابراین اگر نگاهی انتقادی بر اساس خاستگاه داریم، به این معنا نیست که با اصل فناوری مخالفیم و یا دستاوردهای مثبت آن را نادیده میگیریم.
وی بیان کرد: نگاه مسلط و رایجی بین دین و فناوری وجود دارد. فناوری را معمولاً به دلیل اینکه نگاه ابزاری به آن داشتند؛ مانند هر ابزار دیگری گسسته و رها تلقی میکنند. وقتی اسم ابزار به فناوری داده شد، بسته به اینکه استفاده کننده چه بهرهبرداری از آن میکند، نوع استفاده مورد نیاز او از این ابزار مشخص میشود. پس نگاه غالب این است که ابزار نسبت به فرهنگ و نسبت به دین خنثی و بیجهت است و میتواند در خدمت هر فرهنگی و هر دینی قرار گیرد. بنابر ترکیب این دو مقدمه با هم، فناوری صرفاً ابزار است و دین برای سعادت فرد آمده است که نگاه رایج و نه چندان قابل تایید را نسبت به رابطه دین و فناوری ایجاد کرده است. به همین دلیل پدیدههای اجتماعی و شکلهایی که این ارتباط را فراهم میکند، هیچ کدام با یک فرهنگ خاص تناسب و ارتباط ندارد و میتواند هر فرهنگی را پشتیبانی کند، لذا دین برای تامین سعادت فرد آمده است و فناوری ربط مستقیمی به تامین سعادت بشر ندارد.
دین از چه طریقی با فناوری مرتبط میشود؟فناوری هم مبنا و هم هدف دارد و دین، هم در مبنای فناوری نقش آفرین است و هم در مقاصد و مدیریت فناوری و تربیت فناوران میتواند تاثیرگذار باشد. از این چند جهت دین با فناوری در ارتباط است. فناوری مبنای هستیشناسانه دارد و نوع تلقی انسان نسبت به قوانین هستی و ارتباط انسان با قوانین هستی، در نگاه او به فناوری تاثیرگذار است. فناوری به شدت تحت تاثیر نگرش انسان نسبت به قوانین هستی میباشد و اینکه انسان تا چه حدی مجاز است که در قوانین هستی و در طبیعت اولیه تصرف کند. یک تلقی الحادی وجود دارد که هستی، مادی است و خالق ندارد و اراده خالق در هستی وجود ندارد. تلقی دوم این است که هستی خالق دارد، اما خالق بر اساس قوانین از پیش تعیین شدهای، هستی را خلق کرده است و بشر این قوانین را کشف میکند و بر اساس این قوانین در طبیعت تصرف میکند. در تلقی سوم که افراطی است اساساً انسان است که واقعیت را میآفریند. این تلقیهای مختلف از هستی، لازمه اجتناب ناپذیری نسبت به فناوری را ایجاد میکند.
مبنای انسان شناسانه در فناوریمبنای دوم مبنای انسان شناسی است. فناوری یک پدیده انسانی است، زیرا فناوری را انسان میآفریند و برای انسان میآفریند و بقای فناوری، بهرهبرداری انسان از فناوری است و اگر به اصطلاح اقتصادی بازار نداشته باشد، آن فناوری محکوم به شکست است. بنابراین مهم است که در چه صورتی فناوری رونق خواهد داشت؟! و پاسخ این سوال وابسته است به اینکه انسان را چه موجودی تلقی کنیم و فلسفه حیات انسان چیست؟ آیا انسان یک موجود منفعت طلب، دنیا خواه، سودجو و لذت طلب است یا انسان موجود کمال خواهی است که کمال معنوی خود را بر بهرهمندی اقتصادی ترجیح میدهد و ملاک زندگی خود را زندگی اخروی قرار میدهد وچه انگیزهای انسان را به حرکت میآورد. و این برای یک فناور تعیین کننده است که بتواند تشخیص دهد، چه فناوری میتواند مورد توجه و استفاده مخاطبین قرار گیرد. اینکه چه نگرشی نسبت به انسان وجود داشته باشد و جامعهای که میخواهد از فناوری استفاده کند و فرهنگی که در آن غلبه دارد در سرنوشت فناوری تاثیرگذار است.
مبنای جامعه شناسی در فناوریمبنای بعدی؛ مبنای جامعه شناسی در فناوری است، جامعه بر چه اساسی شکل گرفته است و بر اساس چه ولایتی است. اینکه جامعه ای که این فناوری در آن شکل میگیرد یا جامعهای که این فناوری را میخواهد استفاده کند، تابع چه نظام ولایتی است، این در سرنوشت فناوری هم در تولید و هم دربهره برداری آن تاثیرگذار است.
مبنای دین شناسی در فناوریمبنای بعدی دین شناسی است؛ چه تلقی نسبت به دین و دخالت و تاثیرگذاری دین در زندگی و فرد سازی و تمدن سازی وجود دارد. آیا دین را پدیدهای مخلوق انسان قلمداد میکنند، یا دین جنبه ماورایی دارد اما نیاز به دین مربوط به زمان بلوغ نیافتگی بشر بوده است و وقتی که عقل و علم و فناوری رشد کرد، نیاز بشر به دین مرتفع شده است. یا اینکه بگوییم دین دوام تاریخی دارد و کهنه نمیشود و با رشد علم و فناوری نیاز به دین مرتفع نمیشود، اما دین برای آخرت انسان است. یا دیدگاه چهارمی را بپذیریم که دین علاوه بر اینکه وحی الهی دارد و جنبه تاریخی نیز دارد، سعادت فردی و اخروی انسان را تامین میکند، دین قدرت جامعه پردازی و تمدن سازی نیز دارد و از طریق هدایت زندگی دنیوی بشر سعادت اخروی او را تامین میکند. اگر این مبنای دین شناسی پذیرفته شود، طبیعتاً شعاع تاثیرگذاری دین افزایش مییابد و فناوری را از ساحت دین نمیتوان مجزا و مبرا کرد.
وی تصریح کرد: علی رغم تلقی ساده لوحانهای که نگاه ابزاری به فناوری دارد؛ فناوری مبنا دارد و اگر این مبنا تغییر کند سرنوشت فناوری نسبت به اینکه چه فناوری و بر چه اساس و منظوری باشد متفاوت خواهد بود. جهت اصلی که فناوری را شکل میدهد، تنوع و میزان سطح ارضای نیازی است که به واسطه فناوری تامین میشود، اگر فناوری نتواند نیازمندیها را مرتفع کند جذابیتی نخواهد داشت، لذا نظام نیازمندیهای انسان است که مشخص میکند به سمت چه فناوری اقبال شود. و اگر چنین شد این سوال بوجود میآید که نظام نیازمندیهایی که بشر بر اساس آن حرکت میکند بر اساس چه فرهنگی شکل میگیرد؟! و اینجاست که ارتباط بین دین و فناوری قابل تعقیب است. نظام نیازمندیها نه تنها در بهره برداری از فناوری بلکه خاستگاه تولید فناوری را شکل میدهد و این طبیعتاً تاثیرگذاری عمیقتری در خصوص فناوری ایجاد میکند.
بنابراین دین، از طریق تعریف مطلوبیتها در زندگی و تعریف سبک زندگی الهی و اسلامی و معنوی نیازمندیهایی را تبیین میکند و به رسمیت میشناسد و در جهتگیری فناوری حضور خواهد داشت، به این ترتیب فرهنگ مسلط ارتباط مستقیمی با فناوری پیدا میکند. وقتی یک فرهنگ غالب هدایت فناوری را بر عهده میگیرد، به معنای صفر شدن میزان بهرهبرداری فرهنگهای رقیب نیست، اما به معنای منفعل شدن فرهنگهای رقیب است و این را در نسبت بین دین و فناوری باید توجه کنیم، به ویژه در عصر حاضر که علاوه بر مسئله تولید فناوری، مدیریت فناوری هم حائز اهمیت شده است.
وی در پایان نشست پدیدهای به نام تولیدات صنعتی را مثال زد: که همه دنیا به آن اعتراض دارند و باعث آلودگی محیط زیست شده است در حالی که در حدود سی سال قبل مضرات آن را کتمان میکردند، حال که از منافع آن بهره بردند و برتری خود را بر جهان تثبیت کردند، اعلام میکنند که لایه اوزون تخریب شده و محیط زیست آسیب دیده است، بنابراین باید استانداردهای زیست محیطی را بالاتر ببریم، لذا انقلاب صنعتی که به آن افتخار میکردند حاصلش ناامن شدن سلامت بشر در زندگی اجتماعی شده است؛ یا پدیدهای که به نام فضای مجازی در عصر حاضر با آن مواجهیم. فضای مجازی آیا صرفاً ابزار است و بستر محیطی است که فرصت برابری را برای مبادلات فرهنگی و اقتصادی و سیاسی را برای تمام آحاد بشر فراهم کرده است، این یک تلقی است. اما اگر به واقعیت آنچه در فضای مجازی رخ میدهد توجه کنیم مشخص میشود که این چنین نیست؛ جریان غالب و فرهنگ مسلط در آن حکمفرمایی میکند و آن جریان غالب وقتی در این فضا احساس خطر کند، به صورت دیکتاتوری عمل میکند.
وی تاکید کرد: ابزار به خودی خود رشد نمیکند، باید توجه کرد که این ابزار تحت چه شرایط اجتماعی و فرهنگی بر اساس چه مبانی فکری و اندیشهای و عقلانیتی رشد کرده است؟ بنابراین این توجه را باید داشت که دین در مبانی فناوری، در مقاصد فناوری، در انسانهای فناور و انسانهای بهره بردار از فناوری و نوع نگاه آنها تاثیرگذار است و ما مخالفتی با اصل فناوری و نیازمندیهایی که به واسطه فناوری تامین میشود نداریم، اما باید با هوشیاری و آگاهانه و گزینش شده استفاده کرد و در عین حال در نگاهی دراز مدت در صدد این بود که فناوریهای انسانی و معنوی و دینی را بتوان به تدریج بنیانگذاری کرد.
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1897968